fot. Ben Orkaan/freeimages.com
23 stycznia 2016 r. utraciło moc Rozporządzenie ministra środowiska z 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, zwane potocznie rozporządzeniem MBP. Regulacja ta w precyzyjny sposób określała wymogi, jakie powinny spełniać instalacje mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (czyli instalacje MBP).
Na dzień przed wygaśnięciem rozporządzenia ministerstwo środowiska opublikowało na swojej stronie internetowej komunikat, w którym poinformowało, że wydawanie nowych regulacji, w przedmiotowym obszarze, nie jest planowane. Wskazano jednocześnie, że wytyczne, które powinny spełniać instalacje MBP określone są w ustawie o odpadach oraz Dokumencie referencyjnym BAT dla przemysłu przetwarzania odpadów. Rozwiązanie takie może być poczytywane jako zaskoczenie, bowiem jeszcze 10 listopada 2015 r. podpisany przez ministra projekt nowego rozporządzenia skierowany został do Rządowego Centrum Legislacji. Ostatecznie jednak do publikacji aktu nie doszło.
Zbiór pożądanych praktyk
Ustawa o odpadach ujmuje wymagania dla instalacji MBP w bardzo ogólny sposób, wyznaczając raczej pożądany kierunek zmian, aniżeli konkretne uregulowania. Tym samym na pierwszym planie, w kontekście wydawania pozwoleń zintegrowanych dla instalacji przetwarzania odpadów, powinny znaleźć się konkluzje BAT. Wyznaczają one najlepsze dostępne techniki w określonym obszarze działalności, zmierzające do ograniczania wpływu przedsięwzięć na środowisko. Koncentrują się na ulepszaniu przetwarzania mechaniczno-biologicznego i redukcji emisji do powietrza oraz wody. Konkluzje takie mają charakter decyzji wykonawczych Komisji Europejskiej, toteż wyznaczają wiążące standardy, obowiązujące np. przy wydawaniu pozwoleń zintegrowanych. Problem polega na tym, że w przedmiotowym obszarze tego rodzaju rekapitulacje jeszcze nie obowiązują.
Dokumenty referencyjne BAT, do których odwołuje się ministerstwo w swoim komunikacie nie mają charakteru wiążącego. Są one raczej zbiorem pożądanych praktyk, podlegających stałej weryfikacji i stosunkowo szybko uaktualnianym, zaś powszechnie obowiązującego charakteru nabierają dopiero po umieszczeniu postanowień w konkluzjach BAT. Alternatywnym sposobem nadania mocy powszechnie obowiązującej dokumentowi referencyjnemu BAT jest odwołanie do jego postanowień, w powszechnie obowiązującym akcie prawnym (ustawie, bądź rozporządzeniu). W przedmiotowej sprawie jak dotąd nie zastosowano żadnego z rozwiązań.
Niepewność obowiązującego prawa
Publikacja projektu konkluzji BAT dla instalacji MBP planowana jest na drugą połowę 2016 r. Nie jest to jednak równoznaczne z ogłoszeniem samych wniosków. Do momentu, w którym publikacja ta nastąpi możemy mieć zatem do czynienia z niepewnością, co do obowiązującego prawa. Na chwilę obecną w polskim porządku prawnym nie istnieją bowiem przepisy wyznaczające szczegółowe wymagania dla instalacji przetwarzania odpadów komunalnych. Jedyne wytyczne wyznaczają ogólne postanowienia ustawy o opadach. Tym bardziej dziwi decyzja Ministerstwa Środowiska, które mając już opracowany i przygotowany do publikacji tekst rozporządzenia, w ostatniej chwili rezygnuje z jego ogłoszenia. Trudno zatem przewidzieć, które standardy będą obowiązywały na etapie egzekwowania wymagań oraz jakie normy powinny być spełnianie przez istniejące już instalacje. Sytuację komplikuje dodatkowo fakt, że art. 33 ust. 3 ustawy o odpadach stanowi wprost, że wymagania dla instalacji przetwarzania odpadów określa minister środowiska w drodze rozporządzenia. Jest to obecnie jedyna dozwolona prawnie forma regulowania tej kwestii i trudno uznać, że opublikowany na stronie MŚ komunikat w jakimkolwiek stopniu rozstrzyga sprawę.
Krystian Kowalewski