Polityka jak disco polo

Foto: disco-ball/pixabay.com

Współcześnie, kreowanie wizerunku jest zjawiskiem bardzo powszechnym i obecnym, zarówno w marketingu politycznym jak i gospodarczym. Umiejętność dobrej autoprezentacji stała się szczególnie przydatna w świecie polityki, ponieważ niejednokrotnie ma wpływ na zwycięstwo.

Patrycja Dziadosz – W historii polityki znane są przypadki, gdy wizerunek polityka – to znaczy mniej program wyborczy a bardziej wygląd i zachowanie – miało bardzo silny wpływ na jego sukces wyborczy.

Gwarancja dla nabywców
Pojęcie wizerunku politycznego bardzo często bywa określane, jako synonim profilu produktu lub ekonomicznego pojęcia marki, która jest nazwą stworzoną w celu identyfikacji danych dóbr albo usług sprzedawcy, aby wyróżnić go spośród konkurencji. Podobnie jak marka, termin wizerunek wskazuje nie tylko na cechy określonego produktu – informuje o produkcie oraz identyfikuje go, ale pełni również funkcję promocyjną. Jednym z komponentów wizerunku polityka jest informacja o tym, kto jest odbiorcą produktu. Ustabilizowany wizerunek stanowi zatem swego rodzaju gwarancję dla nabywców, że określony produkt nie zawiedzie ich zaufania.

Przerost formy nad treścią
Pojęcie wizerunku w dzisiejszych czasach jest bardzo szerokim i złożonym terminem. Aktualnie mówimy nie tylko o wizerunku określonej osoby, ale także o wizerunku instytucji, firmy czy też państwa. W ostatnich kilkunastu latach szczególną popularność zyskał wizerunek polityczny, który współcześnie jest związany z rozwojem dziedziny marketingu politycznego.
Kreowanie wizerunku nie jest jednak wytworem współczesności – wręcz przeciwnie, jego korzeni należy doszukiwać się już w starożytności. Bowiem już w czasach antycznych władcy zaczynali przywiązywać coraz większą wagę do swojego wyglądu, zachowania, sposobu wypowiadania, się oraz sposobu budowania relacji z poddanymi. Starannie dobrany strój czy skrupulatnie opracowane zasady postępowania, miały za zadanie wywarcie dobrego wrażenia.
Dziś kreowanie wizerunku dotyczy nie tylko przywódców państwa, dostojników duchownych, czy też członków rządów. Aktualnie stało się nierozłączną częścią biznesu, polityki, i życia towarzyskiego, głównie po to, abyśmy mogli skutecznie uczestniczyć w zdobywaniu władzy, wpływów, kontaktów, oraz zarabianiu pieniędzy. W dzisiejszych czasach umiejętnie wykreowany wizerunek jest podstawą dla dobrze prosperującej firmy czy też wyborczego sukcesu polityków.
Jak słusznie możemy zaobserwować z każdą dekadą XX w., wykorzystywanie imagu staje się coraz ważniejsze – aktualnie jest dominujące, co niestety świadczy o wielkim zepsuciu i degeneracji współczesnej polityki, jej powierzchownym charakterze, a także pustych treściach. Image to nic innego, jak starannie opracowany profil osobowościowy danego człowieka, instytucji, czy też produktu. Wizerunek w tym sensie jest trójwymiarowy i przewrotny, a zastosowanie nowoczesnych technologii do jego kreacji, przyczyniło się do wzrostu jego popularności.

Defraudacja kompetencji
Uważa się, że stworzenie pozytywnego wizerunku politycznego jest szczególnie ważne, ponieważ ma rzeczywiste znaczenie w osiągnięciu sukcesu wyborczego kandydata, zdecydowanie bardziej niż jego merytoryczne kompetencje polityczne – (zjawisko to stanowi jedną z najgorszych oraz najbardziej niebezpiecznych cech dzisiejszego życia politycznego). Ważne jest jednak, aby nie wszystkie kreowane cechy miały pozytywny charakter, bowiem każdy z nas łącznie z najdoskonalszymi politykami, ma na swoim sumieniu drobne grzechy, które nadają kandydatom ludzkiego charakteru. Warto zatem pamiętać, że wykreowany wizerunek nie może zaprzeczać prawdziwych cechom kandydata, ponieważ sprzeczność między wykreowanym wizerunkiem, a jego rzeczywistym obrazem mogą spowodować jego porażkę w wyborach, jak miało to miejsce w przypadku polityka Partii Demokratycznej Richarda Ottingera, z którego w trakcie kampanii wyborczej, w wyborach do Senatu Stanów Zjednoczonych, zrobiono młodego, odważnego, i energicznego człowieka, mimo iż był nudny oraz bezbarwny. Sprzeczność wykreowanego wizerunku z jego rzeczywistym obrazem, spowodowały porażkę w wyborach.

Wrażenia idei, idee wrażeń
Niestety politycy od wielu lat zdają sobie sprawę, że ich sukces wyborczy nie zależy wyłącznie od proponowanego przez nich programu politycznego, czy też od doświadczenia pełnienia funkcji administracyjnych lub państwowych. Praktyka wyborcza ukazuje, jak duże znaczenie ma umiejętne tworzenia obrazu polityka. Skuteczny polityk musi być nie tylko kompetentny, ale także musi potrafić wywołać u wyborców wrażenie swojej kompetentności. Między innymi dlatego współczesna polityka staje się coraz mniej wartościowa, charakteryzując się coraz bardziej ideową pustka oraz merytoryczną próżnością.
Przykładem polityka, któremu jako jednemu z pierwszych doradcy polityczni wykreowali wizerunek, jest prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin Delano Roosevelt. W latach 1932-1945, jego sztab wyborczy wykreował dla niego wizerunek, ukrywając jego niepełnosprawność fizyczną. Przedstawiono Roosevelta jako sprawnego i silnego fizycznie lidera, podczas gdy w rzeczywistości mógł się on poruszać tylko na wózku inwalidzkim. Doradcy Roosevelta wykorzystali takie techniki, które pozwoliły na skuteczne maskowanie jego dysfunkcji.

III RP czy III PR?
W Polsce wykorzystywanie wizerunku w polityce zaczęło funkcjonować dopiero po 1989 r. W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej znano już przykłady zastosowania metod public relations, jednak w systemie opartym na władzy jednej partii – Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – wiedza ta nie miała praktycznego zastosowania. Dopiero w trakcie transformacji systemu zaczęto dostrzegać konieczność stosowania działań z zakresu PR-u.
Uważa się iż, pojęcie kreowania wizerunku weszło w życie w okresie kampanii wyborczej Aleksandra Kwaśniewskiego, ubiegającego się po raz pierwszy o urząd prezydenta RP w 1995 r. Wyróżniał się on wówczas na tle innych kandydatów mi.in poprzez swoje bezbłędne zachowanie, kurtuazję, oraz zupełnie nowy wizerunek. Wszystkie te elementy stworzyły wyjątkowy, zupełnie nowy wizerunek polityka, który w znacznym stopniu przyczynił się do jego wyborczego sukcesu.

Pragmatyzm w znaczeniu pejoratywnym
Dlaczego politycy tak chętnie korzystają z doradców politycznych i podczas kampanii wyborczych w swoich sztabach zatrudniają całą masę marketingowców? Odpowiedź jest bardzo prosta. Działania marketingowe związane z kreowaniem wizerunku politycznego mają na celu spełnienie konkretnego zadania – jakim jest źle pojęty i obrzydliwy pragmatyzm polityczny – czyli zdobycie poparcia, które przekłada się na zwycięstwo w wyborach. Należy zaznaczyć, że głównym zadaniem metod i technik marketingu politycznego jest takie oddziaływanie na wyborcę, aby był on przekonany, że sam decyduje o tym któremu kandydatowi udzieli swojego poparcia. W rzeczywistości jednak decyzja ta należy zazwyczaj do elit partyjnych manipulujących kandydatami.