Fot: pixabay.com
Ministerstwo Finansów od dwóch lat po przejęciu władzy przez Prawo i Sprawiedliwość jest jednym z najprężniej działających resortów. Uszczelnienie systemu podatkowego, to priorytetowy cel tej jednostki. Po wprowadzaniu takich zmian, ja: Jednolity Plik Kontrolny, Centralny Rejestr Faktur, czy mechanizm split payment, wicepremier Mateusz Morawicki podejmuje kolejny krok w celu uszczelnienia systemu podatkowego.
Łukasz Ziaja – Walkę z wyłudzeniami vatowskimi rozpoczęła już koalicja Platforma Obywatelska – Polskie Stronnictwo Ludowe, w ostatniej fazie sprawowania władzy, zwłaszcza minister finansów, Mateusz Szczurek, miał w tym zakresie umiarkowane osiągnięcia, jednak dopiero rząd PiS, kierowany przez Beatę Szydło, uczynił z tego działania priorytet, rozbudował całe instrumentarium walki z oszustwami, i uratował dziesiątki miliardów w budżecie państwa, tak potrzebne w realizacji programów społecznych. W piątek, 24 listopada 2017 roku, rząd zaakceptował projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw, w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Ustawa zakłada powołanie Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej, który umożliwi Krajowej Administracji Skarbowej uzyskiwanie odpowiednich danych służących do ujawniania przestępstw skarbowych.
Krok w dobra stronę
Wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku od towarów, po pierwszym półroczu 2017 roku były wyższe o 17,5 mld złotych, w stosunku do roku poprzedniego, co oznacza wzrost o 28 proc, a na koniec roku sytuacja ma być jeszcze lepsza. Należy przy tym jednak zaznaczyć, że wpływy z VAT nie pochodzą jedynie z uszczelnienia systemu, ale także z koniunktury. Dokładne dane będą dostępne po całorocznych szacunkach, jednak już dzisiaj możemy szacować, iż efekt koniunktury w tych wpływać, to około 4 mld złotych, a pozostałe 13 mld pochodzą ze zmian uszczelniających system podatkowych. Te liczby mówią same za siebie i dowodzą, że skuteczne łatanie luki w tym sektorze stało się faktem. Resort finansów doprowadził do zmiany polityki, która powodowała nieszczelność systemu podatkowego, na politykę uszczelniającą VAT, a co za tym idzie – również zwiększającą z niego wpływy.
STIR
STIR – System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej, to nowo powołany system, za pomocą którego możliwa będzie analiza przepływu pieniędzy w systemie bankowym, pod kątem przestępczości skarbowej. Zadaniem systemu będzie przetwarzanie danych z przelewów bankowych, które przekażą mu banki i SKOK-i. Na ich podstawie system będzie wyliczał wskaźniki ryzyka dla poszczególnych właścicieli kont. Zadaniem STIR-u będzie, przede wszystkim tropienie transakcji charakterystycznych dla działania karuzel podatkowych. Jeśli służby skarbowe wykryją nieprawidłowości, będą mogły dokładnie sprawdzić właściciela rachunku i zastosować takie instrumenty, które uniemożliwią wyprowadzenie wyłudzonych z budżetu państwa pieniędzy poza granice kraju. Projekt ustawy ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2018 roku, ale już teraz rząd spodziewa się, że dzięki tym rozwiązaniom budżet zyska około 47,6 mld zł w ciągu dziesięciu lat.
Blokada na 72 h
Zgodnie z uchwalonymi przepisami, szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie dysponował prawem zablokowania podejrzanego rachunku na 72 godziny, gdy analiza wykaże, że właściciel rachunku może wykorzystywać bank w „złym” celu. Ustawa zakłada możliwość przedłużenia blokady do 3 miesięcy, jeśli zaistnieje podejrzenie, iż wartość wyłudzenia przekracza równowartość 10 tys. euro.
W obowiązujących przepisach uprawnienia do blokady rachunku bankowego posiada sam bank oraz Generalny Inspektor Informacji Finansowej. Po wykryciu nieprawidłowości sprawa przekazywana będzie do prokuratury. Zdaniem twórców projektu, obecny system jest jednak nieskuteczny, ponieważ banki nie dysponują dostateczną ilością informacji niezbędnych do wykrycia przestępstwa. Nowo powstały system ma być swoistym panaceum na ten problem.
Przestępcy na celowniku
System finansowy państwa jest elementem zaufania publicznego, nie powinien zatem przepuszczać nieprawidłowości i patologii, tylko zapobiegać „praniu” brudnych pieniędzy. Wymiana informacji oraz współpraca pomiędzy organami władzy publicznej, a podmiotami sektora finansowego, to kluczowe działanie mające na celu przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obiegu gospodarczego faktur, które dokumentują fikcyjne czynności. Z tego też względu należy pozytywnie ocenić kolejne narzędzie wprowadzone przez wicepremiera, a aktualnie już premiera Morawieckiego.
Uczciwi przedsiębiorcy w potrzasku
Z całą pewnością rozwiązania zaakceptowane przez Radę Ministrów są słuszne; niestety istnieją obawy, że nowa broń Ministerstwa Finansów, mająca przeciwdziałać wyłudzeniom skarbowym, uderzy nie tylko w przestępców, ale także w uczciwych przedsiębiorców. Największe obawy wzbudza kwestia blokowania kont, która w ocenie przedsiębiorców, może dotknąć również jedynie współwłaścicieli zablokowanego rachunku. Wątpliwości budzą także kryteria na podstawie których będzie przeprowadzana ocena ryzyka. Właściciele firm obawiają się, że może dojść do takich przypadków, kiedy ryzykowne inwestycje gospodarcze, mogą zostać uznane przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, jako działania świadczące o ryzyku wyłudzeń skarbowych, co z kolei może przełożyć się na negatywne konsekwencje wobec uczciwych podmiotów gospodarczych. Mimo iż wprowadzenie STIR-u jest niezbędne, to musimy mieć nadzieję, że eksperci pracujący na tym systemie i podejmujący decyzje, będą rzeczywistymi specjalistami, którzy sprostają zadaniu oddzielenia ziarna od plew, a uczciwy przedsiębiorcy nie zostaną skrzywdzeni.
Unijna zmora
Wyłudzenia VAT, to problem, z którym walczy nie tylko Polska, ale także cała Unia Europejska. Komisja Europejska szacuje, że w 2015 roku kraje UE straciły około 152 miliardów euro, w efekcie luki w podatku VAT. Ta kwota świadczy o tym, że cała Europa potrzebuje gruntownej reformy, tak by państwa członkowskie mogły poprawić ściągalność tego podatku. W odpowiedzi na ten problem, niespełna miesiąc temu, Wspólnota zaproponowała regulacje, które mają pomóc w walce z transgranicznymi oszustwami związanymi z wyłudzeniem podatku VAT. Polska jednak nie chcąc biernie czekać, na rozwiązania UE do walki z karuzelami VAT-owskimi, postanowiła wziąć sprawy w swoje racę, wprowadzając, co rusz, nowe przepisy eliminujące mechanizm wyłudzania VAT. Mamy zatem realną szansę by stać się liderem, w zakresie walki z karuzelami podatkowymi.
Autor jest prawnikiem, komentatorem polityczno-ekonomicznym grupy wydawniczej IDG Poland S.A. Specjalizuje się w publikacjach oraz doradztwie z zakresu prawa, w szczególności z zakresu prawa wykroczeń, w tym prawa ruchu drogowego oraz procedury administracyjnej w tym zakresie.