Zjawisko, które teraz pokrótce opiszę dobrze ilustruje współczesne czas, a także mechanizmy działające w dzisiejszym świecie, życia kulturowego i społeczno-politycznego. Wspomina o tym również Maria Jose Guerra Palmero.
Roman Mańka – Wg statystyk na przełomie lat 60. i 70. XX wieku 88,8 proc. Amerykanów posiadało odbiorniki telewizyjne. Był to czas wyborów prezydenckich, a w ramach politycznej rywalizacji, także pierwszej telewizyjnej debaty kandydatów, w której Richard Nixon starł się z Johnem Kennedym.
Nastąpiła bardzo ciekawa osobliwość świadcząca o zmianach zachodzących w formach komunikacji, w szerszym znaczeniu przestrzeni publicznej, jak również percepcji i świadomości społecznej.
Merytorycznie Nixon dominował nad Kennedym. Osoby, które słuchały debaty w radiu uważały, iż wybory zdecydowanie wygra Nixon; wyborcy śledzący pojedynek kandydatów w telewizji sądziły, iż przekonująco zwycięży Kennedy.
Jak wiemy ostatecznie tryumfował Kennedy, mimo iż merytorycznie był dużo gorszy. W ten sposób obraz zaczął dominować nad treścią. Treść stała się mało ważna, a jej znaczenie z biegiem czasu jeszcze bardziej zaczęło spadać. Nastąpiło to co ja osobiście nazywam spłyceniem, które jest esencją współczesnych czasów i które w różnych obszarach rzeczywistości obserwujemy. W życiu publicznym do głosu doszły instrumenty znane z obszaru konsumpcji, rynku, oraz obrotu towarów; preferencja polityczna stała się towarem, który należy szybko i skutecznie wyprodukować, a następnie skonsumować.
Pisze o tym m.in. amerykański socjolog George Ritzer w książce pt. „Makdonaldyzacja społeczeństwa”, opisując dzisiejsze stosunki społeczne, relacje, oraz zachowania za pomocą mechanizmów zaobserwowanych w sieci restauracji szybkiej obsługi Mc Donald’s. – „Proces ten nie dotyczy jednak tylko i wyłącznie branży zbiorowego żywienia, wpływa bowiem także na sferę edukacji, pracy, opieki zdrowotnej, podróży, wypoczynku, żywienia dietetycznego, na rodzinę i właściwie na wszystkie aspekty życia społeczeństwa. Gdziekolwiek, więc żyjemy makdonaldyzacja przekształca nasze życie i relacje społeczne. Wynika ona, w prostej linii z realizacji głównych amerykańskich wartości, do których należą: sukces, aktywność, wolność, postęp, materializm i skuteczność. Wartości te ogrywają ważną rolę w funkcjonowaniu dzisiejszych społeczeństw. Makdonaldyzacja dla pracowników oznacza odczłowieczenie” – twierdzą opisujący ten proces socjologowie.
We współczesnym przekazie obraz zdecydowaniu góruje nad treścią. Jakie to ma znaczenie dla polityki i w jaki sposób wpływa na życie publiczne? Niemiecki filozof i socjolog, Jürgen Habermas uważa, że przywraca nas do przednowoczesnej sytuacji deficytu, a właściwie nawet braku krytycznej i deliberatywnej determinacji w obecnym systemie politycznym, w którym, jak pisze z kolei znawca Habermasa, Maria Jose Guerra Palmero: „propaganda wyborcza, personalizm liderów oraz polityka wizerunku partyjnego skłania się ku metodom rynkowym”.
Najprościej rzecz ujmując, dominacja obrazu nad treścią powoduje, iż w polityce zaczyna dominować demagogia oraz narzędzia populistyczne. Otumaniające, demagogiczne narracje ferowane przez podmioty polityczne zaprzepaszczają możliwość prowadzenia publicznej debaty uczestniczącej, a więc tego co jest istotą demokracji: autentycznej obywatelskiej deliberacji politycznej.
Zdaniem Habermasa cofa to sferę publiczną z oczekiwanej fazy deliberatywnej do reprezentatywnej, obowiązującej przed Oświeceniem, w której społeczeństwo jest niedojrzałe (Immanuel Kant), nie potrafi korzystać z rozumu, samodzielnego, krytycznego myślenia i potrzebuje mentorów: charyzmatycznych przywódców, demagogów. Szerzy się paternalizm.
Wzrost znaczenia obrazu w stosunku do treści tylko pozornie oraz powierzchownie zwiększa przejrzystość polityczną, w dodatku i w następstwie tego nastawiając polityków na demagogię i populizm.
Na tym polega głęboki kryzys współczesnej polityki.
Autor jest socjologiem, zajmuje się analizami z zakresu filozofii polityki i socjologii polityki oraz obserwacją uczestniczącą. Interesuje go zwłaszcza fenomenologia, a także hermeneutyka. Jest redaktorem naczelnym Czasopisma Eksperckiego Fundacji FIBRE oraz członkiem zarządu tej organizacji. Pełni również funkcję dyrektora zarządzającego Instytutu Administracja.